Καλώς ήρθατε σε ένα απολαυστικό γαστρονομικό ταξίδι, όπου ξεδιπλώνουμε τα μυστικά δύο ακαταμάχητων πιάτων – lavash και lahmacun. Φανταστείτε τη γοητεία ενός λεπτού, μαλακού ψωμιού που αγκαλιάζει τις αγαπημένες σας γεμίσεις ή τη γοητεία μιας τραγανής πίτας. Το Lavash είναι ο ευέλικτος καμβάς του κόσμου του ψωμιού, ιδανικός για τυλίγματα, βουτιές ή ακόμα και ως τραγανό σνακ. Εν τω μεταξύ, το lahmacun, είναι ο σούπερ σταρ του street food, με την τραγανή βάση του να ολοκληρώνεται με ένα αλμυρό μείγμα από κρέας, μπαχαρικά και φρέσκα λαχανικά.
Είστε έτοιμοι να συνδυάσετε την παράδοση με τη δική σας δημιουργικότητα; Πιάσε τον πλάστη σου και ετοιμάσου να πάρεις τα κέτο υλικά, γιατί αυτές οι συνταγές είναι τόσο διασκεδαστικές για να τις φτιάξεις όσο και να τις φας!
Και φυσικά, για άλλη μία φορά, χωρίς γαλακτοκομικά και χωρίς αυγά!
Το Lavash, το αρχαίο και πολύ ευέλικτο στις χρήσεις ψωμί/πίτα, κάνει τους γευστικούς κάλυκες να χορεύουν εδώ και αιώνες. Η προέλευσή του είναι βαθιά ριζωμένη στις γαστρονομικές παραδόσεις της Αρμενίας, της Τουρκίας, του Ιράν και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής.
Αυτό το ψωμί, ή πίτα καλύτερα, είναι κάτι περισσότερο από ένα φαγητό. Eίναι μια πολιτιστική εικόνα που το 2014 μπήκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, ιδιαίτερα για τη σημασία της. Μάλιστα μπήκε δύο φορές, μία για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην αρμενική κουζίνα και μία ως μέρος της κουλτούρας παρασκευής ψωμιού στο Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και την Τουρκία. Είναι ένα κομμάτι της παράδοσης, ένα φαγητό πλεγμένο στο νήμα της ιστορίας πολλών λαών, ένας τρόπος ζωής. Δεν υπάρχει τραπέζι χωρίς αυτό!
Στην Αρμενία, συχνά παρασκευαζόταν σε μεγάλες παρτίδες, το αποξήραιναν και το στοίβαζαν ψηλά για αποθήκευση. Αυτά τα τραγανά φύλλα θα μπορούσαν αργότερα να ενυδατωθούν με λίγο νερό ή να θρυμματιστούν σε μαγειρευτά, αποδεικνύοντας ότι το lavash ήταν το απόλυτο multitasker, πολύ πριν από την την εφεύρεση της λέξης αυτής.
Το Lavash είναι το ψωμί που δε λέει ποτέ όχι σε κανένα συνδυασμό και πάει παντού!
Döner Kebab-Γύρος κιμά μοσχάρι
Τυλίξτε την γύρω από döner kebabs, shawarma, ή falafel!
Oκ, δεν τα τρώμε εμείς αυτά, αλλά το lavash τα τυλίγει όλα σε μια απαλή, μαστιχωτή αγκαλιά. Είναι το τέλειο wrap. Αυτό εδώ έχει αυτή την υφή, αν δεν ψηθεί μέχρι να τραγανίσει. Βάλτε Σπιτικό Γύρο αν θέλετε, ή Mπιφτέκια ή Keto Frikadeller aka δανέζικα κεφτεδάκια ή και τα carnivore. Κόψτε το σε φέτες, αλείψτε με ελαιόλαδο, πασπαλίστε μερικά μπαχαρικά και ψήστε μέχρι να γίνει τραγανό. Ιδανικό για βουτιά σε σάλτσες ή απλά για σνακ.
Σκεφτείτε έξω από το (pizza) box και χρησιμοποιήστε τη lavash ως λεπτή, τραγανή κρούστα πίτσας. Game changer. Βάλτε την αντί για τορτίγιες και μπορείτε να φτιάξετε και quesadillas!
Ώρα για επιδόρπιο; Αλείψτε με βούτυρο, πασπαλίστε με κανέλα και γλυκαντικό, ψήστε και ξαφνικά, το lavash είναι το νέο αγαπημένο σας γλυκό.
Το Lahmacun (- lah-mah-JOON, lahmajun, λαχματζούν ελληνιστί) αναφέρεται συχνά με αγάπη ως τουρκική πίτσα, και γι’ αυτό το πιάτο έφτιαξα την πίτα! Αυτό το πιάτο είναι μία λεπτή, τραγανή πίτα που ολοκληρώνεται με ένα γευστικό μείγμα κιμά -συνήθως αρνί ή μοσχαρίσιο κρέας, ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδο και ένα μείγμα μπαχαρικών με πικάντικες νότες. Είναι ένα πιάτο γεμάτο ιστορία και παράδοση γι αυτό και κερδίζει καρδιές και στομάχια σε όλη τη Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο εδώ και αιώνες. Σε εμάς είναι πολύ δημοφιλές στα βόρεια της χώρας!
Η προέλευση του Lahmacun είναι τόσο πλούσια και πολύπλοκη όσο και η γεύση του, και είναι ένα αγαπημένο φαγητό του δρόμου για γενιές. Μερικοί ιστορικοί τροφίμων πιστεύουν ότι το Lahmacun χρονολογείται από την αρχαιότητα, με μια εκδοχή αυτού του πιάτου να απολαμβάνουν οι Ασσύριοι και άλλοι πολιτισμοί που ζούσαν εκεί. Αν και η ακριβής προέλευσή του είναι δύσκολο να εντοπιστεί, ένα είναι σίγουρο: αυτό το πιάτο έχει αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου. Το βρίσκουμε και στις δικές μας ψησταριές και ταβέρνες!
Στην Τουρκία, το Lahmacun είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό γεύμα. Eίναι μια πολιτιστική εμπειρία. Παραδοσιακά, μαγειρεύεται σε πέτρινο φούρνο, που του δίνει αυτή την ακαταμάχητη τραγανή κρούστα και την τέλεια ψημένη επικάλυψη.
Στη δική μου συνταγή, την υφή την πετυχαίνω με το να μην έχει αυγά η ζύμη και με την ζελατίνη. Με λίγο ψήσιμο, η ζελατίνη κρατάει υγρασία κάνοντας την πίτα μαστιχωτή και εύπλαστη, ενώ με περισσότερο ψήσιμο, η ζελατίνη επανέρχεται στην αρχική της μορφή και τραγανίζει την πίτα. Είναι ακριβώς σαν να ψήθηκε σε πέτρα!
Το Lahmacun είναι ένα ευέλικτο πιάτο που μπορείτε να απολαύσετε με διάφορους τρόπους, με κάθε μπουκιά να ξεχειλίζει από γεύση.
- Ο κλασικός τρόπος για να απολαύσετε το Lahmacun είναι να γεμίσετε την πίτα lavash με φρέσκα υλικά όπως μαϊντανό, κρεμμύδια, ντομάτα, και χυμό λεμονιού και μετά την τυλίγετε σε ρολό σαν wrap!
- Προσθέστε τα αγαπημένα σας toppings – σκεφτείτε φρέσκα λαχανικά, τουρσιά ή ακόμα και μια κουταλιά γιαούρτι -sour cream/σμετάνα για μας- , για μια αλλαγή στην παράδοση.
- Δε μπορείτε να αποφασίσετε μεταξύ του τυλιγμένου ή του επίπεδου Lahmacun; Διπλώστε το στη μέση και απολαύστε τα καλύτερα και των δύο κόσμων.
- Μια γενναιόδωρη δόση χυμού λεμονιού πάνω από το φαγητό είναι απαραίτητη. Ελαττώνει την ένταση του κρέατος και των μπαχαρικών, αναδεικνύει τις γεύσεις, κάνοντας κάθε μπουκιά ξεχωριστή!
Sambal Oelek
- Συνδυάστε το Lahmacun σας με έξτρα sambal oelek, μία πικάντικη σάλτσα τσίλι, αν σας αρέσει να πιάνετε φωτιά!
- Συνδυάστε το με έξτρα σκορδόλαδο.
- Συνδυάστε το με ένα dressing από sour cream και χυμό λεμόνι, ή σκόρδο.
Είτε το απολαμβάνετε ως ένα γρήγορο σνακ street food, είτε το σερβίρετε στο σπίτι, το Lahmacun είναι ένα πιάτο που τρώγεται με χίλιους τρόπους και είναι απίστευτα νόστιμο. Είναι μια απόδειξη της ιδέας ότι μερικές φορές τα πιο απλά συστατικά -όταν συνδυάζονται με λίγη ιστορία και πολλή αγάπη- μπορούν να δημιουργήσουν κάτι πραγματικά εξαιρετικό. Είναι τέλειο στην απλότητά του.
Το λαχματζούν έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία στην Ελλάδα. Σε εμάς εφτασε μαζί με τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία στις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως μέσω των Αρμενίων προσφύγων που κατέφυγαν στη χώρα κατά τη διάρκεια και μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915. Όταν οι Αρμένιοι διέφυγαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία λόγω διώξεων, πολλοί κατέληξαν στην Ελλάδα, φέρνοντας μαζί τους τις πολιτιστικές και γαστρονομικές τους παραδόσεις.
Στην Ελλάδα, οι Αρμένιοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν κυρίως στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, και άλλες μεγάλες πόλεις, όπου δημιούργησαν κοινότητες και διατήρησαν τις παραδόσεις τους, όπως το ψήσιμο του lavash. Το ψωμί αυτό έγινε γρήγορα γνωστό και αγαπητό στις ελληνικές κοινωνίες, καθώς οι Έλληνες το ενσωμάτωσαν στη δική τους διατροφική κουλτούρα και μαζί με αυτό, το λαχματζούν! Δεν άργησε να γίνει δημοφιλές στις μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
Το πιάτο αυτό αγαπήθηκε γρήγορα για τη γεύση του και την ευκολία στην κατανάλωσή του.
Η κουλτούρα των Αρμενίων πρόσθεσε νέα στοιχεία στην ελληνική γαστρονομία, συμβάλλοντας στον πλουραλισμό της ελληνικής κουζίνας, και αναδεικνύεται η αλληλεπίδραση των λαών της ευρύτερης περιοχής για άλλη μία φορά! Το λαχματζούν είναι ένα ζωντανό παράδειγμα του πώς οι γεύσεις μπορούν να ενώσουν διαφορετικούς πολιτισμούς.
Έτσι, βρήκε το δικό του σπιτικό στην ελληνική κουζίνα και παραμένει αγαπητό σε μικρούς και μεγάλους. Είναι μια γεύση που συνεχίζει να φέρνει κοντά τις γαστρονομικές παραδόσεις του παρελθόντος με το σύγχρονο ελληνικό τραπέζι.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα δαγκώσετε ένα λαχματζούν, να ξέρετε ότι δε δοκιμάζετε απλώς ένα πιάτο. Βιώνετε ένα κομμάτι της γαστρονομικής ιστορίας που έχει απολαύσει αμέτρητες γενιές πριν από εσάς, που -δυστυχώς- σε μας έφτασε με μία ιστορία ξεριζωμού και γενοκτονίας. Και αυτό είναι κάτι άξιο πρώτα σεβασμού και μετά απόλαυσης!
Στο μείγμα κρέατος ξέρω ότι πολλοί βάζουν απλά κιμά. Όμως νομίζω είναι μία παρεξήγηση υλικών!
Στις ανατολικές χώρες, ο κιμάς περνιέται δύο φορές από τη μηχανή, κάνοντάς τον σαν πάστα κρέατος. Αυτό φαίνεται και στο döner kebab, που είναι κιμάς αλλά στεκεται πολύ καλά στη σούβλα του γύρου και κόβεται εύκολα σε φέτες σαν να είναι κομμάτια κρέας.
Γι αυτό το λόγο βάζω κομμάτια κρέας μαζί με τα υπόλοιπα υλικά στο μπλέντερ, για να γίνει μία πάστα κρέατος που απλώνω στην πίτα. Εναλλακτικά, μπορείτε απλά να βάλετε τα άλλα υλικά στο μπλέντερ και να ανακατέψετε με τον κιμά.
Ό,τι και να κάνετε, η γεύση είναι απίθανη!
Enjoy αυτό το γαστρονομικό ταξίδι!
Κέτο Lavash πίτα και Lahmacun
Ingredients
Lavash
Στο μπλέντερ
- 100 γρ αλεύρι αμυγδάλου
- 100 γρ νερό
- 55 γρ ελαιόλαδο
- 7 γρ αλάτι
- 15 γρ στέβια-ερυθριτόλη 1:1
- 4 γρ πιπέρι
- 2 γρ κύμινο
Τα υπόλοιπα υλικά
- 20 γρ νωπή μαγιά ή 2 φακελάκια ξηρή
- 60 γρ αλεύρι από ίνες μπαμπού
- 30 γρ ψύλλιουμ
- 20 γρ χρυσό/ξανθό λιναρόσπορο τριμμένο
- 3 γρ σόδα μαγειρικής
- 25 γρ ξύδι
- 6 γρ ζελατίνη
- 200 γρ ζεστό νερό
Μείγμα κρέατος
- 500 γρ κρέας ή κιμά, αρνί ή μοσχάρι με λίπος
- 200 γρ ντομάτα
- 30 γρ πελτέ ντομάτα
- 15 γρ στέβια-ερυθριτόλη 1:1
- 10 γρ ξύδι
- 60 γρ ελαιόλαδο
- 150 γρ κρεμμύδι
- 15 γρ σκόρδο φρέσκο
- 100 γρ πράσινη πιπεριά
- 100 γρ κόκκινη πιπεριά
- 1 φρέσκο τσίλι καυτερό
- 15 γρ χυμό λεμόνι
- μαϊντανό όσο θέλετε
- ίσως χρειαστεί και άλλο ελαιόλαδο
Τα μπαχαρικά για το μείγμα κρέατος
- 5 γρ κύμινο τριμμένο
- 2 γρ κανέλα
- 5 γρ πάπρικα καπνιστή
- 5 γρ Φρεσκοτριμμένο πιπέρι
- 2 γρ σουμάκ
- 2 γρ μπαχάρι
- 2 γρ κρεμμύδι ξερό σε σκόνη
- 2 γρ σκόρδο σε σκόνη
- 2 γρ σπόροι κόλιανδρου
- 15 γρ αλάτι
- θυμάρι ή ρίγανη
- μπούκοβο όσο θέλετε
....και ό,τι θέλετε για το σερβίρισμα!
Instructions
-
Ανάψτε το φούρνο στους 160 βαθμούς Κελσίου, αέρα.
Βγάζει 3 πίτες μεγάλες των 195-200 γρ ζύμης.
-
Χτυπήστε όλα τα υλικά που γράφει στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν μία ομοιόμορφη μάζα.
-
Αδειάστε τον κάδο του μπλέντερ σε ένα μπωλ.
-
Σε άλλο μπωλ λιώστε τη μαγιά στο νερό και αφήστε το στην άκρη.
-
Στο μπωλ με το μείγμα από το μπλέντερ, προσθέστε το ψύλλιουμ, το λιναρόσπορο, τη ζελατίνη, το αλεύρι από ίνες μπαμπού. Προσθέστε και την σόδα στο ίδιο μπώλ και περιχύστε την με το ξύδι.
-
Προσθέστε τώρα σιγά σιγα το νερό με τη μαγιά και ανακατέψτε μέχρι να γίνει μία μάζα. Αφήστε το ζυμάρι στην άκρη 10 λεπτά να σκάσουν οι ίνες.
-
Χωρίστε το σε 3 κομμάτια και ανοίξτε κάθε ζυμάρι ανάμεσα σε δύο λαδόκολλες.
-
Αν τις θέλετε σκέτες και ελαστικές σαν wraps, στα 15 λεπτά είναι έτοιμες. Αν τις θέλετε πιο τραγανές σκέτες, γυρίστε την κάθε πίτα και ψήστε 10-15 λεπτά ακόμα. Αν βάλετε την πάστα κρέατος, γυρίστε την πίτα, βάλτε την πάστα κρέατος, και ψήστε άλλα 15 λεπτά.
-
Στο μείγμα κρέατος, αν βάλετε κομμάτια κρέας, βάλτε όλα τα υλικά στο μπλέντερ μέχρι να γίνει μία πάστα κρέατος, αλλιώς κάντε ένα μειγμα με όλα τα άλλα υλικα και προσθέστε τα στον κιμά.
-
Όπως είπα πιο πάνω, αν βάλετε την πάστα κρέατος, γυρίστε την πίτα, βάλτε την πάστα κρέατος, και ψήστε άλλα 15 λεπτά ή όσο θέλετε για να τραγανίσει. Ίσως θέλει να αλλάξετε τον φούρνο στο να ζεσταίνει μόνο κάτω στο τέλος.
-
Αν θέλετε, προσθέστε λίγο ελαιόλαδο πάνω από το κρέας στο ψήσιμο. Η ώρα που χρειάζεται είναι σχετική και πάει ανάλογα με την τραγανότητα που θέλετε στην πίτα.
Recipe Video
Notes
Μάκρος για το lavash: 1706 θερμίδες, πρωτεΐνη 33 γρ, λίπος 114 γρ, ίνες 115 γρ, νετ υδατάνθρακες 22 γρ.
Μάκρος για το μείγμα κρέατος, χωρίς το κρέας 791 θερμίδες, πρωτεΐνη 10 γρ, λίπος 63 γρ, ίνες 19 γρ, νετ υδατάνθρακες 27 γρ.
Όταν προσθέσετε το κρέας, βάλτε τα μακρος για ωμό, ό,τι και να διαλέξετε.
1 Response
[…] θέλετε να κάνετε nachos ή πίτα lavash για λαχματζούν, κόψτε τις κρέπες σε τρίγωνα ή απλά βάλτε την ολόκληρη […]