Χωριάτικες Μπαγκέτες, άσπρες και ολικής, σε δύο υφές

H χωριάτικη μπαγκέτα είναι αποκλειστικά ελληνική εφεύρεση και μάλλον απλά τη λέμε έτσι λόγω σχήματος. Η γαλλική μπαγκέτα είναι μία και αποκλειστικά προνόμιο και σύμβολο της Γαλλίας! 

Mais oui, définitivement 

La baguette, αυτό το εμβληματικό γαλλικό ψωμί που είναι συνώνυμο της κομψότητας και της νοστιμιάς, έχει περάσει από πολλά βήματα για να γίνει ακριβώς αυτό το σύμβολο που είναι. Ποιος δεν την συνδέει -και μόνο με την ιδέα ενός ταξιδιού στη Γαλλία- με αυτήν;

Η ιστορία της ξεκινά από τις αρχές του 19ου αιώνα. Μέχρι το 1800 περίπου, Γάλλοι αγρότες έτρωγαν ψωμί από σιτάρι, σίκαλη ή φαγόπυρο. Οι αρτοποιοί πρόσθεταν συχνά όλα τα είδη των υλικών ως fillers για να κάνουν το αλεύρι να φτουρήσει. Και ο μέσος Γάλλος έτρωγε πολύ ψωμί! 

Ξέρετε ότι η πτώση της Βαστίλλης και η Γαλλική επανάσταση έγιναν με την αφορμή την έλλειψη ψωμιού; Οι Παριζιάνοι αγρότες –δικαίως– υποψιάστηκαν ότι είχε γίνει αποθησαύριση σιτηρών για να ανέβουν οι τιμές και βγήκαν στους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Viva la Revolution! Στα πρώτα στάδια της Επανάστασης, η αύξηση των τιμών του ψωμιού αποτελούσε σημαντική ανησυχία, με τη νέα κυβέρνηση να απαντά γρήγορα σε καταγγελίες για τιμές ή κατηγορίες για αποθησαύριση. Και με το δίκιο τους, ανησυχούσαν για το τι θα μπορούσαν να κάνουν οι άνθρωποι αν δε μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στο ψωμί. Όλοι ξέρουμε ότι η πείνα στο λαό φέρνει τις μεγαλύτερες αλλαγές στις κυβερνήσεις. Συνήθως.

Πώς έγινε λοιπόν η μπαγκέτα;

Ο θρύλος λέει ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτη, σε μια προσπάθεια να σιγουρέψει ότι οι στρατιώτες του είχαν εύκολα φορητή και γρήγορη στην κατανάλωση τροφή, όρισε ένα τυπικό μήκος για τα καρβέλια ψωμιού έτσι ώστε να χωράνε σε τσέπες ή έστω εκεί δίπλα στο σπαθί!

Et voilà ! H γέννηση της μπαγκέτας – ενός λεπτού, μακρόστενου ψωμιού που σύντομα κατέλαβε τις καρδιές και τους γευστικούς κάλυκες ολόκληρου του έθνους. Η μπαγκέτα έγινε γρήγορα σύμβολο της γαλλικής κουλτούρας, κοσμώντας τραπέζια στα καφέ του Παρισιού και όχι μόνο.

Τώρα προφανώς αυτό μπορεί να μην ισχύει καθόλου, αλλά δίνουνε μία ταυτότητα στο ψωμί αυτό και είναι μία ωραία ιστορία.

Μία άλλη ιστορία λέει ότι στα τέλη του 19ου αιώνα, γύρω στο 1898, ο κύριος Fulgence Bienvenüe, ο επικεφαλής μηχανικός της κατασκευής του Μετρό (και στη Θεσσαλονίκη ακόμα περιμένουμε εν ετη 2024 και χωρίς μία μπαγκετα, έστω ένα κουλούρι, να τα λέμε και αυτά) στο Παρίσι προσπάθησε να βρει τρόπο να μη γίνει και στις στοές άλλο revolution ανάμεσα στους εργάτες! Στις στοές, όλοι οι εργάτες ήταν διαφορετικής καταγωγής και έφερναν το δικό τους φαγητό, που συχνά ήταν απλά ψωμί. Το ψωμί ήταν χοντροκομμένο και σκληρό και χρειαζόταν ένα μαχαίρι για να κοπεί. Το να έχεις μαχαίρια σε μια σκοτεινή στοά με ανθρώπους που δεν είναι ιδιαίτερα…φιλήσυχοι, ε, θα ήταν πρόβλημα!

Ο Fulgence Bienvenüe θεωρώντας αυτό ως επικίνδυνο προφανώς, διέταξε τους αρτοποιούς να φτιάξουν ψωμί που θα μπορούσε να κόβεται με τα χέρια και απαγόρευσε τα μαχαίρια στις στοές.

Έφτιαξαν λοιπόν την μπαγκέτα, ένα ψωμί που σχιζόταν εύκολα με το χέρι και έτσι ήταν εύκολο να καταναλωθεί ακόμα και από τους πιο τραμπούκους ανάμεσα στους εργάτες. Αλλιώς, πιθανών το Παρίσι θα ήταν σαν τη Θεσσαλονικη ακόμα – Μετρό θα λες, Μετρό δε θα βλέπεις.

Το πιο πιθανό σενάριο είναι όμως αυτό που ακολουθεί!

Το 1839, ένας Αυστριακός αρτοποιός ονόματι August Zang, ίδρυσε την Boulangerie Viennoise  στο Παρίσι. Έφερε από τη Βιέννη ένα μακρύ ωοειδές ψωμί που χρειαζόταν λιγότερο χρόνο για να φουσκώσει και να ψηθεί.

Αυτό το ψωμί έγινε πιο δημοφιλές στη δεκαετία του 1920, όταν ένας νέος νόμος διέταξε τους αρτοποιούς να ΜΗΝ ξεκινήσουν το ψήσιμο πριν από τις 4 το πρωί. Αυτό το διάταγμα μπορεί να έδωσε περισσότερη ηρεμία στους γείτονες, αλλά δεν ήταν αρκετός χρόνος για να προετοιμάσουν και να ψήσουν το παραδοσιακό στρογγυλό μεγάλο ψωμί με το όνομα la Miche, που ήταν ένα στρογγυλό καρβέλι με προζύμι!

Αν και λοιπόν υπήρχαν μακριά, λεπτά ψωμιά στη Γαλλία για περίπου έναν αιώνα πριν από το 1920, δεν είχαν αναφερθεί ως μπαγκέτες μέχρι τότε. Η λέξη baguette προέρχεται από το λατινικό baculum που έγινε το ιταλικό baccheto που σημαίνει ραβδί!

Περισσότερα από τετρακόσια χρόνια ζύμωμα, μια επανάσταση και πολλά άλλα, χρειάστηκαν για να γίνει η μπαγκέτα το ψωμί που όλοι γνωρίζουμε και αγαπάμε σήμερα, και απο το 1920, άλλα 104 να κάνω εγώ χωριάτικη κέτο μπαγκέτα! Οκ. Κάπως έπρεπε να τελειώσω την προταση, μη γελάτε. 😁

Fun Fact: To 2014, η παραδοσιακή γαλλική μπαγκέτα αναγνωρίστηκε επίσημα ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Γαλλίας από το Υπουργείο Γεωργίας.

Αυτά εδώ τα ψωμάκια είναι γρήγορα και κάνουν για πολλά, ακόμα και για καναπεδάκια και έχουν και ωραία μάκρος!

Ξέρω, εφόσον δε μοιάζει με την κανονική μπαγκέτα αυτό το ψωμί, γιατί εγραψες τόσα;

Με έφαγε η περιέργεια η αλήθεια είναι…

Ελπίζω να σας αρέσει!